Koszary wojskowe

Równocześnie z budową różnych dzieł fortyfikacyjnych, podjęto budowę olbrzymich koszar. Mają one zarys nieregularnego sześcioboku. Koszary miały spełniać rolę ostatniego śródszańca. Z racji tej nazywane są również koszarami obronnymi. Jednak najprawdopodobniej w okresie lat 20, straciły ten charakter. Strona zewnętrzna koszar miała strzelnice artyleryjskie, zamknięte małymi oknami, ta cześć koszar również była wykorzystywana na izby żołnierskie, z tych względów strzelnice zostały przerobione na normalne okna. Koszary były ogrzewane piecami okrągłymi pokrytymi blachami. Koszary od zewnątrz nie są otynkowane, mur jest z surowej cegły. W koszarach zastosowano sklepienia kolebkowe, jako bardziej odporne na zburzenie. Odcinek nadnarwiański koszar wieńczą dwie wieże - "Biała" i "Czerwona". W zespole koszar znajduje się 8 bram, z których trzy są zamurowane. Na zachód od wieży "Czerwonej" koszary mają przybudówkę - kojec artyleryjski. Koszary zróżnicowane są wysokością. Mają od dwóch do czterech kondygnacji. Zróżnicowanie to wynika z ukształtowania terenu. Kompleks koszarowy ma długość 2250 m. i jest to najdłuższy budynek obronne w Europie. Koszary rozpoczęto budować w 1832 r. W roku 1838 odcinek nadnarwiański był już gotowy. W roku 1844 cały kompleks koszar obronnych był ukończony. Koszary mogły pomieścić wg różnych źródeł od 17 000 do 20 000 załogi. Wewnątrz dziedzińca koszar powstały wieża ciśnień i cerkiew.